FAQ

Co oznacza ujemny wynik testu przesiewowego w kierunku HIV?

Ujemny (negatywny/niereaktywny) wynik testu przesiewowego oznacza, że nie doszło do zakażenia. W badanej krwi nie znaleziono przeciwciał przeciw wirusowi HIV (testy III generacji/testy szybkie) ani antygenu wirusa (testy IV generacji)/testy laboratoryjne).

Minimalny czas potrzebny do wykluczenia zakażenia to w przypadku testów szybkich – 12 tygodni od sytuacji ryzykownej, natomiast w przypadku testów IV generacji – 6 tygodni.

Co oznacza dodatni wynik testu przesiewowego w kierunku HIV?

Dodatni (pozytywny/reaktywny) wynik testu przesiewowego nie musi automatycznie oznaczać, że ktoś jest zakażony, czyli ma HIV. Wynik fałszywie dodatni może być spowodowany ciążą, ostrymi infekcjami wirusowymi, szczepieniami czy chorobami autoimmunologicznymi. Dlatego wynik dodatni zawsze musi zostać zweryfikowany za pomocą testu potwierdzenia. Jeżeli ten również wyjdzie dodatni, należy niezwłocznie zgłosić się do poradni prowadzącej leczenie antyretrowirusowe (ARV). Rejestracja nie wymaga skierowania.  Leki ARV są bezpłatne, finansowane z budżetu państwa. Lista placówek prowadzących leczenie znajduje się na stronie internetowej https://aids.gov.pl/na-strone-glowna/kliniki/

Regularne przyjmowanie leków obniża poziom wirusa i powoduje, że jest on niewykrywalny we krwi, czyli dana osoba jest niezakaźna.

 N=N, czyli Niewykrywalny=Niezakażający (ang. U=U, czyli Undetectable=Untrasmittable).

Co to jest „okienko serologiczne”?

To czas, jaki musi upłynąć od momentu zakażenia HIV, do momentu, kiedy zakażenie można wykryć dostępnymi metodami. W zależności od rodzaju testu ten okres trwa 6 – 12 tygodni.

Czy wyniki badań w kierunku HIV są poufne?

Wszystkie osoby wykonujące test na HIV muszą wyrazić świadomą zgodę przed wykonaniem badania.

Wyniki nie mogą być udostępniane innej osobie bez zgody osoby badanej, a wszystkich pracowników medycznych obowiązuje tajemnica zawodowa.

Gdy robisz anonimowy test na HIV w punkcie konsultacyjno-diagnostycznym (PKD), nie podajesz swoich  danych osobowych. Każdy test ma nadawane hasło  i numer, które umożliwiają Ci odebranie wyniku.

Komu trzeba powiedzieć o zakażeniu?

Osoba, u której potwierdzono zakażenie, powinna poinformować o tym swojego partnera seksualnego/swoją partnerkę seksualną. Dodatni wynik testu nie oznacza automatycznie dodatniego wyniku partnera, gdyż zależy to od wielu czynników, np. poziomu wiremii we krwi osoby zakażonej, czyli liczby kopii wirusa w mililitrze krwi. Dlatego warto, aby partner/partnerka również wykonał/wykonała test na HIV.

Zgodnie z Ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, lekarz (felczer) ma obowiązek zgłoszenia zakażenia HIV i zachorowania lub zgonu z powodu AIDS Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu. Osoby zakażone HIV lub chore na AIDS mają natomiast prawo do zastrzeżenia swoich danych osobowych.

Po co robić test na HIV, skoro ma się stałego partnera?

Gdy poznajemy naszego partnera seksualnego często nie wiemy, jaką miał przeszłość seksualną, czy chociaż raz w życiu nie miał kontaktów seksualnych z osobą, która mogła być zakażona HIV. On też może o tym nie wiedzieć, bo zakażenia nie da się rozpoznać  po wyglądzie. Dlatego, gdy rozpoczynamy nowy związek, zawsze warto wykonać test.

Jak NIE MOŻESZ zakazić się HIV?

• Nie ma ryzyka zakażenia HIV przez dotykanie drugiej osoby, podawanie ręki, ściskanie lub całowanie.
• Kontakt ze łzami drugiej osoby także nie powoduje zakażenia HIV.
• Nie można zakazić się wirusem przez pływanie w tym samym basenie, korzystanie ze wspólnej toalety, dzielenie się jedzeniem, wspólne korzystanie ze sztućców, naczyń, książek.
• Przy zachowaniu podstawowych zasad higieny można bez obaw mieszkać i pracować razem
  z osobą żyjącą z HIV. Wirusa niszczą podstawowe środki dezynfekujące, także woda z mydłem.
• HIV nie przenosi się drogą kropelkową (np. przez kaszel lub kichanie) tak jak przeziębienie, grypa czy COVID-19.

Czy HIV można zakazić się od zwierząt?

Nie. HIV jest wirusem, który do życia potrzebuje organizmu człowieka. Poza organizmem szybko ginie. Owady (w tym komary) nie przenoszą HIV.

Czy HIV można zakazić się przez całowanie?

Ślina nie jest zakaźna. Ale… zakaźna jest krew, która np. w wyniku uszkodzenia śluzówki w jamie ustnej, może znaleźć się w ślinie.

Czy wizyta u dentysty niesie ryzyko zakażenia HIV?

Leczenie dentystyczne nie niesie ze sobą żadnego ryzyka, pod warunkiem, że w gabinecie dentystycznym przestrzegane są wszystkie procedury medyczne.

Czy prezerwatywy zmniejszają ryzyko zakażenia HIV?

Tak, używanie prezerwatyw znacząco zmniejsza ryzyko zakażeń przenoszonych drogą płciową, w tym HIV, ponieważ stanowią one barierę między płynami zakaźnymi a błonami śluzowymi. Należy jednak pamiętać, że powinny być dobrej jakości, muszą zostać właściwie użyte (warto uważnie przeczytać instrukcję) oraz być konsekwentnie i stale stosowane – bez względu na rodzaj kontaktów seksualnych.

Warunkiem skuteczności prezerwatyw jest właściwy sposób:

• otwarcia opakowania (nie należy używać w tym celu ostrych narzędzi czy długich paznokci),
• przechowywania (niewskazane jest na przykład noszenie w tylnej kieszeni spodni lub narażanie na duże wahania temperatury otoczenia),
• założenia przed rozpoczęciem kontaktu seksualnego i zdjęcia po jego zakończeniu.

Należy sprawdzić datę przydatności przed użyciem i pamiętać, że prezerwatywa może być użyta tylko raz!

Niepowodzenia związane z używaniem prezerwatyw wynikają zazwyczaj z błędów popełnianych przez ich użytkowników, a nie z wadliwości materiału, z którego są wykonane.

Co to jest PrEP?

PrEP to profilaktyka farmakologiczna, czyli stosowanie leków antyretrowirusowych (ARV) u osób niezakażonych, w celu zmniejszenia ryzyka zakażenia HIV drogą kontaktów seksualnych. Leki ARV mogą być przyjmowane regularnie – w sposób ciągły, bądź doraźnie – tuż przed ryzykownym zachowaniem i tuż po nim. PrEP nie chroni przed innymi zakażeniami przenoszonymi drogą płciową. Za taką formę profilaktyki pacjenci ponoszą 100% kosztów.

Co to jest PEP?

PEP to profilaktyka farmakologiczna, po narażeniu na zakażenie HIV (gwałt, przypadkowe zakłucie igłą niewiadomego pochodzenia, kontakt z krwią osoby zakażonej). Polega na   podaniu leków antyretrowirusowych (ARV) w celu minimalizowania ryzyka zakażenia HIV. Im szybciej zostaną podane leki  (najlepiej w ciągu 2 - 3 godzin po zdarzeniu i maksymalnie do 48 godzin), tym większa szansa na uniknięcie zakażenia. Lista szpitali prowadzących terapię ARV, wraz z całodobowymi telefonami, znajduje się pod adresem https://aids.gov.pl/co_robic/687/. Za tę formę profilaktyki pacjenci nie ponoszą żadnych kosztów.

Czy kobieta zakażona HIV może mieć zdrowe dziecko?

Tak. Jeśli kobieta zakażona HIV wie o tym i podczas ciąży pozostaje pod opieką nie tylko ginekologa-położnika, lecz także specjalisty chorób zakaźnych zajmującego się terapią osób zakażonych HIV, wówczas szanse na urodzenie zdrowego dziecka wynoszą ponad 99%. Jeżeli jednak matka nie zrobi testu i nie będzie wiedzieć, że jest zakażona, może przenieść zakażenie na swoje dziecko w trakcie ciąży, porodu lub karmienia piersią.

Test w kierunku HIV powinna wykonać nie tylko przyszła mama, lecz także przyszły tata, ponieważ wynik testu kobiety nie musi być zgodny z wynikiem mężczyzny i odwrotnie.

Czy HIV zakażają się głównie osoby homoseksualne i osoby sprzedające usługi seksualne?

Najczęściej do zakażenia dochodzi podczas kontaktu seksualnego bez zabezpieczenia prezerwatywą, podejmowanego zarówno przez osoby homoseksualne, jak i heteroseksualne. HIV można zakazić się uprawiając zarówno seks waginalny, analny, jak i oralny. Nie ma więc żadnych grup ryzyka, są jedynie ryzykowne zachowania, które mogą prowadzić do zakażenia.

Czy możliwe jest wyleczenie HIV?

Nie. Leki antyretrowirusowe nie są w stanie całkowicie usunąć wirusa z organizmu osoby zakażonej, jednak hamują jego namnażanie się i spowalniają przebieg zakażenia –  pod warunkiem, że osoba HIV+ zostanie odpowiednio wcześnie zdiagnozowana i rozpocznie leczenie. Dzięki regularnie przyjmowanym lekom osoby zakażone HIV mogą żyć tak długo, jak osoby niezakażone, mogą też prowadzić podobny tryb życia, mieć dzieci, pracować. Osoba, która wie, że jest zakażona HIV, ma szansę zadbać o zdrowie swoje i swoich bliskich, uchronić się przed rozwinięciem pełnoobjawowego AIDS.

Dlatego nie warto zwlekać z wykonaniem testu, a jeśli okaże się on pozytywny – z rozpoczęciem leczenia.

Czy HIV i AIDS to to samo?

Stawianie na równi HIV i AIDS jest błędem. HIV to ludzki wirus nabytego niedoboru (upośledzenia) odporności, który po wniknięciu do organizmu osłabia nasz układ odpornościowy, aż do zupełnego zniszczenia, jeśli nie zostanie włączone leczenie antyretrowirusowe (ARV). Nieleczone zakażenie HIV prowadzi do rozwoju AIDS, czyli zespołu nabytego niedoboru (upośledzenia) odporności, tj. chorób atakujących osoby zakażone HIV. Zaliczamy do niego różne infekcje i rodzaje nowotworów. AIDS występuje po wielu latach trwania infekcji HIV u osób, które o swoim zakażeniu nie wiedzą. Dlatego warto się testować! Im szybciej dowiemy się, że jesteśmy zakażeni,  tym szybciej możemy zostać objęci profesjonalną opieką lekarską i kompleksowym leczeniem, które nie pozwoli, aby HIV wyniszczył nasz organizm.

Jak możesz zmniejszyć ryzyko zakażenia HIV?

Najlepszym sposobem zapobiegania transmisji HIV jest powstrzymanie się od aktywności seksualnej lub jeden, wzajemnie wierny i niezakażony  partner oraz  niedzielenie się nigdy strzykawkami i igłami z innymi osobami. To jedyna metoda, która jest w 100% skuteczna.

Jeżeli jesteś aktywny/aktywna seksualnie możesz zmniejszyć ryzyko zakażenia poprzez:

• szczerą rozmowę i wykonanie testu wspólnie z partnerem przed rozpoczęciem związku,  
• konsekwentne i prawidłowe stosowanie prezerwatyw, gdy uprawiasz seks, np. z przypadkowym partnerem, z osobą, która nie wykonała testu czy posiadała licznych partnerów,
• stosowanie profilaktyki przedekspozycyjnej (PrEP),
• regularne testowanie w kierunku innych chorób przenoszonych drogą płciową,
• leczenie wszelkich wykrytych chorób przenoszonych drogą płciową.